مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری

فریز اسپرم یا انجماد فرآیندی است که در آن سلول های اسپرم مرد در دمای بسیار پایین 196- درجه سانتیگراد ذخیره می شوند. در این دما همه فعالیت های زیستی شیمیایی که در سلول ها وجود دارد متوقف می شود. انجماد اسپرم کمک میکند تا زمان برای سلول متوقف شود و بتوان از آنها به مدت طولانی نگهداری کرد. انجماد اسپرم به طور معمول در مراکز درمان ناباروری و بانک های نگهداری اسپرم و صنعت دامپروری انجام می شود. فریز اسپرم یک گزینه مناسب می باشد برای مردانی که تحت معالجه شیمی درمانی، رادیوتراپی، جراحی هستند ونیز مردانی که مشاغلی با شرایط پر خطر دارند که ممکن است باروری آنها را به خطر بیاندازد. علاوه بر این در موارد خاص مانند جانبازان قطع نخاعی و معلولین جسمی و یا جهت جلوگیری از سرایت عفونت‌هایی مانند ایدز و هپاتیت نیز توصیه می شود. همچنین این روش در مردان دارای نقایص  انزالی و ناباروری که اسپرم آن‌ها با تکنیک‌های جراحی به دست می‌آید و یا برای  مردانی که در روز تخمک‌گیری، جمع‌آوری مایع منی به هر دلیلی برایشان ممکن نیست می تواند کمک شایانی کند.

در کل می توان گفت، ً انجماد اسپرم انسان یک جزء بسیار مهم از تکنیک‌های کمک باروری(ART) برای درمان ناباروری است  و نیز منبع تأمین اسپرم برای حفظ باروری مردان است که امید و شانس باروری را در آینده افزایش می‌دهد. براساس گزارش‌های متعددی فرآیند انجماد و ذوب به دلایل مختلف از قبیل تغییرات شدید دمایی، تشکیل کریستال های یخ و ... تا اندازه ای عملکرد و کیفیت اسپرم ها، خصوصا قدرت حرکت آنها را که از ویژگی‌های مهم مرتبط با پتانسیل باروری اسپرم است، کاهش داده که خود می تواند دلیل ایجاد محدودیت در بکارگیری روش‌های کمک باروری از قبیل تلقیح داخل رحمی (IUI) و لقاح آزمایشگاهی(IVF)باشد و در نهایت مشکل بالقوه در باروری آتی این بیماران ایجاد کند. اسپرم به علت محتوای کم آنتی اکسیدان‌های سیتوپلاسمی و خواص فیزیکی و شیمیایی ویژه‌ی غشا پلاسمایی خود، نسبت به آسیب ناشی از فرآیند انجماد بسیارحساس است.

علیرغم تمام تحقیقات انجام شده در زمینه انجماد ، هنوز میزان بقا اسپرم پس از انجماد به دلیل آسیب کم است، بیشتر مطالعات بر روی بهبود روش های انجماد با استفاده از افزودنی های و روش های مختلف برای محافظت از کیفیت اسپرم هنگام انجماد-ذوب متمرکز شده است. با این حال ، هیچ مدرک روشنی برای درک کارآمدترین پروتکل انجماد اسپرم در دسترس نیست.

کاربرد روش لیزرهای کم‌توان اخیرا تحول چشمگیری در بالین پیدا کرده‌اند و علاقه پزشکان، افکار عمومی و رسانه‌ها را به خود جلب کرده‌اند.‌ درمان با لیزر کم‌توان(LLLT) یا درمان با فتوبیومدولیشن(PBMT) یک اصطلاح کلی است که به رویکرد درمانی بر پایه واكنش‌ فوتون‌ها در طیف مرئی و فروسرخ با ملکول‌های سلول و بافت برمی‌گردد. در بسیاری از کشورها در ابتدا، برای کاهش درد، التهاب یا ادم، بهبود زخم و جلوگیری از آسیب بافتی کاربرد داشته و امروزه خاصیت تحریک نوری لیزر کم‌توان در حوزه درمان ناباروری مردان، به علت تاثیرگذاری بالا، استفاده آسان و عدم وجود عوارض حانبی پس از درمان، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. مطالعات در زمینه فریز اسپرم در گونه‌های مختلف حیوانات نشان داده‌اندکه لیزر کم‌توان می‌تواند سبب حفظ و افزایش حرکت اسپرم پس ازذوب شود .

در مطالعه ما ، برای درک تغییرات ساختاری و ملکولی ناشی از فرآیند فریز و ذوب و در راستا بهینه سازی پروتکل انجماد و افزایش کیفیت اسپرم پس از ذوب، بر اساس رفرنس‌های مشابه پارامترهای مهم کیفیت اسپرم انسان را در سه گروه نمونه مایع منی نرمال شامل: گروه کنترل که تحت فرآیند انجماد و ذوب تنها قرار گرفته و دو گروه آزمایش که تحت تابش لیزر کم توان قبل و بعد از انجماد / ذوب قرار گرفت، مورد ارزیابی قرار داد. نتایج این تحقیق نشان داد که گروه دریافت کننده لیزر کم‌توان قبل از انجماد در مقایسه با گروه کنترل و گروه دریافت کننده لیزر کم‌توان بعد از ذوب، دارای بالاترین درصد پارامترهای حرکتی، زنده مانی و کاهش قابل توجه در میزان قطعه قطعه شدن DNA و سلول های اسپرم مرده پس از ذوب می باشد. یافته های ما همچنین نشان داد که انجماد به شاخص های تحرک اسپرم ، DNA و یکپارچگی غشای پلاسما و زنده مانی آسیب می رساند و کاربرد لیزر کم‌توان قبل از فرآیند انجماد نمونه‌های مایع منی انسانی در مقایسه با روش مرسوم فریز با حفظ شاخص های ساختاری و عملکردی اسپرم نقش محافظتی مؤثری در برابر آسیب‌های ناشی از فریز و ذوب داشته و موجب بهبود کیفیت اسپرم خواهد شد. با این حال طبق این مطالعه می توان چنین نتیجه گرفت که لیزر کم توان بسته به پروتکل استفاده از آن (قبل یا بعد از انجماد) می تواند اثرات تحریکی و مهاری در برابر آسیب های ناشی از انجماد و ذوب داشته باشد. لذا با توجه به میزان شیوع ناباروری در جمعیت و تلاش در جهت بهینه‌سازی روش‌های درمانی ناباروری مانند انجماد، استفاده از لیزر کم‌توان قبل از فرآیند انجماد اسپرم می‌تواند روش سریع، کم هزینه و کارآمد در راستای ارتقای سلامت و کیفیت زندگی افرادی باشد که به دنبال استفاده از تکنیک‌های کمک باروری هستند.

بعلاوه، با توجه به یافته های جدید از اثر بخشی لیزر کم توان بر شاخص های عملکردی اسپرم، تحقیق بیشتر جهت ارزیابی تأثیر مثبت لیزر کم توان بر میزان باروری اسپرم های منجمد-ذوب شده برای بهبود عملکرد تولیدمثلی اسپرم های انسانی پس از ذوب پیشنهاد می شود.

 

لینک مقاله