مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری

مجرای ادرار لوله ای است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن حمل می کند. در مردان، مجرای ادرار از وسط آلت تناسلی می گذرد، بیشتر آسیب های مجرای ادرار در مردان اتفاق می افتد. علل شایع عبارتند از شکستگی لگن و آسیب های داخل کشاله ران و بین دوپا، ناحیه بین مقعد و کیسه بیضه ، برخورد وسایل نقلیه موتوری، لگد، آسیب های نافذ مانند زخم های گلوله وسقوط از ارتفاع، مجرای ادرار همچنین می‌تواند به طور ناخواسته در طی اعمال جراحی که مستقیماً روی مجرای ادرار انجام می‌شود یا در طی سوندگذاری، سیستوسکوپی (گذراندن یک لوله انعطاف‌پذیر از مجرای ادرار به داخل مثانه) آسیب ببیند. صدمات مجرای ادرار(نقص مجرای ادراری) یک عارضه قابل توجه است که می تواند از ترومای (ضربه) سنگین مرتبط با حوادث رانندگی ناشی شود . این صدمات می توانند به اشکال مختلف از جمله له شدن، کبودی، پارگی و قطع کامل مجرای ادرار ظاهر شوند. در حالی که آنها فوراً تهدید کننده زندگی نیستند، می توانند منجر به یک سری عوارض شدید با پیامدهای ویرانگر و طولانی مدت از جمله عفونت، خونریزی، تکرار ادرار، بی اختیاری ادرار، تنگی مجرا، عفونت، بی اختیاری ادرار اختلال نعوظ و ناباروری شوند که می تواند به طور قابل توجهی بر انجام فعالیت های روزمره ، حفظ یک زندگی جنسی طبیعی و کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. تشخیص و درمان مشکلات دستگاه ادراری تناسلی ناشی از تروما ، به ویژه در هنگام مدیریت مشکلات متعدد مثلاً مشکلات مربوط به شکستگی ها، پیچیده است، چون مصدوم بصورت همزمان از چند مشکل عمده ناشی از سانحه ترافیکی رنج می برد. آسیب های مجرای ادراری ناشی از حوادث ترافیکی یک نگرانی بهداشت عمومی در ایران است چراکه شیوع حوادث ترافیکی در ایران بالا است و معمولاً مردان سنین باروری را درگیر می کند. اغلب مطالعات انجام شده در این حوزه به سایر عوارض حوادث رانندگی پرداخته اند و معمولا نقص مجرای ادراری نادیده گرفته شده است. دراین مطالعه مردانی مورد بررسی قرار گرفتند که درسنین باروری( باروری تولیدمثلی و باروری اقتصادی) یک حادثه ترافیکی(سانحه برخورد وسیله نقلیه با عابرپیاده، دوچرخه سوار، برخورد دو وسیله نقلیه، برخورد وسیله نقلیه با موانع موجود درجاده، برخورد قایق های تندرو، گرفتارشدن بین ماشین حمل زباله و دیوار و...) منجر به نقص مجرای ادراری را تجربه کرده بودند. این مطالعه با روش کیفی و طی مصاحبه های عمیق با آنها انجام شد. طی این مصاحبه ها برخی مردان احساسات خودرا درباره زندگی پس از حادثه ترافیکی را با حسرت و اندوه و حتی اشک ابراز می کردند. آنها مدت زمان طولانی بستری در بیمارستان، درد جانکاه ناشی از اولین سوندگذاری، انسداد سوند ادراری، تعویض سوند و درد ناشی ازآن، دورشدن از تحصیل و کار، ازدست دادن سرمایه های زندگی، ازدست دادن استقلال فردی ، اجتماعی و اقتصادی، سربارشدن، اختلال در هویت جنسی و برخوردنامناسب برخی از افراد جامعه با مشکلات مربوط به ناحیه تناسلی، ازدست دادن روابط اجتماعی و خانوادگی بدلیل شرم از آشکارشدن مشکلات ناحیه تناسلی، حتی از دست دادن همسر بدلیل اختلالات جنسی ناشی از حادثه (هم به لحاظ جسمی و هم به لحاظ روانی) و ناباروری را ازعوارض ناخوشایند حادثه ترافیکی و نقص مجرای ادراری رااز عوارض حادثه ترافیکی و نقص مجرای ادراری متعاقب آن می دانستند. همه مردان مصدوم این مطالعه اذعان داشتند که پیش از این حادثه هرگز نه درمورد نقص مجرای ادراری شنیده بودند و نه تصوری ازآن داشتند. آنها نیازهای برآورده نشده ای را اعلام کردند که باید توسط سیاستگزاران مورد توجه قرارگیرد ازجمله: تربیت وتوزیع نیروی متخصص مرتبط با نقص مجرای ادراری در سراسر کشور، تقویت نظام ارجاع، آگاهسازی جامعه از عوارض حادثه ترافیکی، بهبود اطلاع رسانی توسط کارکنان بهداشتی درمانی، ایجاد سیستم اطلاع رسانی کشوری به شکلی که مصدومین از وجود مراکز و متخصصین مرتبط دردسترس آگاه شوند، ایجاد تالارهای گفتگو برای استفاده از تجربیات سایر مصدومین، تاسیس انجمن ها و سازمان های حمایتگر مصدومین، تأسیس کلینیک های جامعی که علاوه بر رسیدگی به مشکلات جسمی، وضعیت جنسی، بهداشت باروری و بهداشت روانی مصدومین را بررسی و مشکلات آنها را مدیریت نمایند. این مطالعه در مصدومین حوادث ترافیکی انجام شد. یپشنهاد می گردد پژوهش های مشابهی در مردانی که چنین تجربه ای نداشته اند و همچنین سیاستگزارن بهداشتی درمانی و نیز سیاستگزاران مرتبط با زیرساخت های منجر به حوادث ترافیکی و نیز مدیریت حین و پس از حادثه انجام شود. باتوجه به عدم اطلاع رسانی در موضوع نقص مجرای ادراری ناشی از حوادث ترافیکی پیشنهاد می شود برنامه هایی درسطح جامعه و در رسانه ها برای آگاهسازی ذی نقشان(هم مردم و هم سیاستگزاران) تدوین گرددو با ایجاد حساسیت درک شده از موضوع و بویژه عوارض احتمالی از جمله ناباروری مردان، آگاهسازی مردم بویژه مردان بهبود یافته و به رانندگی ایمن و رعایت قوانین از سوی مردم و از طرفی اتخاذ تدابیر و مداخلات اجتماع محورکه باعث کاهش عوامل زمینه ساز حوادث ترافیکی ( افزایش محیط های سرگرمی و نشاط جوانان، ارتقاء استانداردهای وسایل نقلیه و را هها، بهبود خدمات و پشتیبانی های حین و پس از حادثه و..)می گردد ترغیب شوند.